Tüp Bebek

VİTRİFİKASYON

“Embriyo hızlı dondurma” veya başka bir adıyla “vitrifikasyon,” üreme tıbbında kullanılan bir tekniktir. Bu teknik, embriyoların dondurulma sürecini hızlandıran ve daha sonra çözülerek kullanılmak üzere depolanmalarını sağlayan bir yöntemdir.

Geleneksel dondurma teknikleri embriyoların içinde buz kristalleri oluşmasına ve hücre zarlarının hasar görmesine neden olabilir. Vitrifikasyon, embriyoların daha hızlı bir şekilde dondurulmasını ve çözülmesini sağlayarak bu olumsuz etkileri en aza indirmeyi amaçlar.

Vitrifikasyon süreci şu adımları içerebilir:

1. Embriyolar özel bir çözelti içinde hazırlanır.
2. Embriyolar, bu çözelti içindeki düşük sıcaklıklara hızla maruz bırakılır.
3. Embriyoların hızlı bir şekilde donması sağlanır.
4. Dondurulan embriyolar, sıvı azot içinde uzun vadeli depolama için saklanır.
5. İleri bir tarihte kullanılmak üzere, embriyolar çözülerek rahim içine transfer edilebilir.

Bu teknik, özellikle tüp bebek tedavisi sırasında kullanılır. Vitrifikasyon, embriyoların dondurulup depolanmasının yanı sıra yumurta dondurma (oosit vitrifikasyon) ve sperm dondurma gibi diğer üreme tekniklerinde de kullanılabilir.

Embriyo dondurmanın bir çok avantajı vardır taze transfer yapılsa bile  transferden geriye kalan embriyoların da ziyan olmadan donma-çözme sikluslarında kullanmak üzere saklanabilir . Böylece minimal ilaç kullanımı ile hastanın tedavi şansı devam ettirilmektedir.  Ayrıca bazı hastalarda taze sikluslarda gelişebilen overyan hiperstimülasyon sendromu (Yumurtalıkların aşırı uyarılması) riski de ortadan kalkmaktadır. Preimplantasyon Genetik Tanı yapılacak hastalarda da biyopsi yapılan embriyolar genetik sonuçlar çıkana kadar dondurularak saklanabilmektedir.

Sperm Dondurma

Sperm dondurma veya kriyoprezervasyon, sperm hücrelerini düşük sıcaklıklarda depolamak için kullanılan bir tıbbi tekniktir. Bu yöntem, çeşitli nedenlerle üreme yeteneğini kaybetme riski olan erkekler, üreme tedavisi görecek olanlar veya cerrahi prosedürler nedeniyle sperm sağlama fırsatını kaçırmış olanlar için ya da spermin cerrahi yollarla elde edildiği hastalar için kullanışlıdır. İşte sperm dondurma süreci genel hatlarıyla nasıl işler:

1. Sperm Toplanması: Sperm örnekleri genellikle mastürbasyon yoluyla elde edilir. Bazı durumlarda, cerrahi yollarla sperm alınması da gerekebilir.
2. Sperm İncelenmesi ve Hazırlığı: Toplanan sperm örneği, kalitesini ve miktarını değerlendirmek amacıyla laboratuvarda incelenir. Sperm, gerektiğinde özel bir sıvı içinde yıkanarak temizlenir.
3. Kriyoprezervasyon Çözeltisi: Sperm örneği, dondurulmaya dayanıklı bir çözelti içinde hazırlanır. Bu çözelti, sperm hücrelerinin düşük sıcaklıklara maruz kaldığında daha az zarar görmelerini sağlar.
4. Dondurma: Sperm örnekleri, kontrollü bir şekilde dondurularak sıcaklık, genellikle sıvı azot gibi çok düşük seviyelere getirilir. Bu aşama, sperm hücrelerinin metabolizmayı durdurarak ve hücre zarlarının donma nedeniyle oluşabilecek hasarlardan korunmasını sağlar.
5. Depolama: Dondurulan sperm örnekleri, sıvı azot içinde uzun vadeli depolama için kullanılan tanklarda saklanır. Bu depolama koşulları, sperm hücrelerinin uzun süre boyunca canlılığını korumasını sağlar.

Sperm dondurma, erkeklerdeki üreme sağlığı konusunda endişe yaratan durumlar için bir çözüm sunar. Bu, örneğin kanser tedavisi görecek olan bireyler veya riskli mesleklerde çalışan erkekler için de geçerlidir. Sperm dondurma, ileri bir tarihte kullanılmak üzere sperm hücrelerini koruma amacı taşır.

Yumurta Dondurma 

Oosit dondurma, çeşitli nedenlerle üreme kapasitesini kaybetme riski taşıyan kadınlar için bir seçenek olabilir. Örneğin, kanser tedavisi alacak olan kadınlar, genetik nedenlerle risk altında olanlar veya ileri yaşta gebelik planlayanlar bu yöntemi tercih edebilirler. Oosit dondurma, kadınların yumurtalarını genç yaşta dondurarak, ileri yaşlarda gebelik istediklerinde bu donmuş yumurtaları kullanmalarına olanak tanır.

Oosit dondurma, kadınların üreme hücreleri olan yumurtaları (oositleri) düşük sıcaklıklarda korumak için kullanılan bir üreme teknolojisi veya tıbbi bir prosedürdür. Bu teknik, kadınların fertilite (doğurganlık) potansiyellerini ileri bir tarihte kullanabilmelerine olanak tanır. Ancak bu toplanan yumurtaların gebelik getirme potansiyelleri değişkendir. Gebelik ihtimalini arttırmak için mümkün olan en fazla sayıda yumurtanın gerekirse mükerrer toplamalarla saklanması doğru olur.

Oosit dondurma süreci genel hatlarıyla nasıl işler:

1. Oosit Toplanması: Kadın, genellikle bir üreme kliniğinde, yumurtlama stimülasyonu veya doğal yumurtlama döngüsü sırasında oositlerini toplamak için bir dizi hormonal ilaç kullanır. Oosit toplama prosedürü genellikle ultrason rehberliğinde bir iğne ile folliküler sıvı içindeki oositleri almayı içerir.
2. Oosit İncelenmesi ve Hazırlığı: Toplanan oositler, laboratuvarda incelenir ve olgunluğu değerlendirilir. Olgun ve sağlıklı olanlar, dondurulmaya uygun hale getirilir.
3. Kriyoprezervasyon Çözeltisi: Oositler, dondurulmaya karşı dirençli bir çözelti içinde hazırlanır. Bu çözelti, oositlerin düşük sıcaklıklara maruz kaldığında daha az zarar görmelerini sağlar.
4. Dondurma: Oositler, kontrollü bir şekilde dondurularak sıcaklık genellikle sıvı azot gibi çok düşük seviyelere getirilir. Bu aşama, oosit hücrelerinin metabolizmayı durdurarak ve donma nedeniyle oluşabilecek hasarlardan korunmasını sağlar.
5. Depolama: Dondurulan oositler, sıvı azot içinde uzun vadeli depolama için kullanılan tanklarda saklanır. Bu depolama koşulları, oositlerin uzun süre boyunca canlılığını korumasını sağlar.

ROSİ TEKNİĞİ 

ROSI (Round Spermatid Injection), yardımcı üreme teknolojileri içinde bir yöntemdir. Bu yöntem, erkeklerin olgunlaşmamış veya tam olgunlaşmamış spermatid adı verilen hücrelerini kullanarak döllenmeyi amaçlar. Spermatidler, spermlerden daha erken bir aşamada bulunan, henüz tam olarak gelişmemiş hücrelerdir.

ROSI işlemi genellikle şu adımları içerir:

1. Spermatid Toplanması: Bu adım, testislerden veya spermatidlerin bulunduğu diğer bölgelerden bu hücrelerin toplanmasını içerir.
2. Spermatid Seçimi: Toplanan spermatidler arasından en olgun ve sağlıklı olanlar seçilir.
3. Yumurta Hazırlığı: Kadından toplanan yumurta hücreleri, genellikle yumurtlama stimülasyonu ve yumurta toplama (oosit toplama) işlemi ile hazırlanır.
4. ROSI İşlemi: Seçilen olgunlaşmamış spermatidler, bir mikroenjektör kullanılarak oluşturulan bir delik aracılığıyla yumurta hücresine enjekte edilir.
5. Döllenme ve Embriyo Gelişimi: Yumurta ve spermatid birleştikten sonra döllenmiş yumurta (zigot) oluşur. Daha sonra gelişen zigot, embriyo haline gelir.

ROSI, özellikle erkekte sperm olgunlaşma sürecinde bir aksama olduğunda veya olgunlaşmış sperm elde etmek zor olduğunda kullanılır. Ancak, bu teknik hala deneysel bir aşamada olabilir ve başarı oranları, kullanıldığı duruma bağlı olarak değişebilir.

PİEZO ELEKTRİK

“Piezo elektrik” , üzerine mekanik bir basınç uygulanan bazı kristal ve seramik malzemelerde elektrik gerilimi oluşmasıdır. Piezo elektrik yöntemi, kök hücre deneylerinde  tüp bebek uygulamalarında dünya çapında kullanılmaktadır.

Tekniğin uygulanması ile önceki tüp bebek denemelerinde hiç döllenme elde edilemeyen ya da döllenme oranları düşük olan hastalara mikroenjeksiyon işleminden 30 dakika sonra yumurtalara piezo elektrik verilmesi ve yumurta aktivasyonu sağlanması  döllenme elde edilmeye çalışılması esasına dayanır . İşlemde yumurtalar mikro cam kaplar içerisinde paralel iki elektrot arasında özel hazırlanmış tampon çözelti içine konulur ve Elektro Hücre Manipulatör cihazı ile hücrelere belli düzeyde akım verilir. Elektrik akımı, sperm hücresine yardımcı olarak yumurta aktivasyonunu sağlayıp döllenmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu yöntemle daha önceki denemelerde hiç embriyo elde edilememiş hastalarda istatistiksel olarak anlamlı oranlarda embriyo ve  gebelik  elde edilmesi mümkün olmaktadır.